در زمان تشنج بچه ها (به علت تب) چه کنیم؟
به گزارش عینکی متفکر، تب شدید می تواند باعث تشنج بچه ها شود. معمولاً باید در زمان تشنج، کودک به یک پهلو خوابانده، دکمه لباس ها باز و در صورتی که زبان کودک در فشار است، آزاد شود. اگر تشنج کودک متوقف نشد، باید سریعاً او را به یک مرکز پزشکی برد. در این مقاله با علائم تشنج، عکس العمل صحیح والدین و روش های پیشگیری از آن توضیحاتی بیان شده است.
اختلال در فعالیت الکتریکی مغز موجب تغییر ناگهانی فعالیت های حرکتی در فرد شده که به آن تشنج می گویند. تشنج می تواند علل مختلفی چون بیماری مننژیت داشته باشد اما شایع ترین نوع تشنج در بچه ها تشنج ناشی از تب است که معمولا عارضه حادی به دنبال نداشته و خود به خود رفع می گردد.
تشنج ناشی از تب در بچه ها
حدود 5 درصد (5 نفر از هر 100 نفر کودک) از بچه های که مبتلا به بیماری های عفونی مانند اسهال عفونی می شوند که منجر به بالا رفتن دمای بدن کودک می گردد، دچار تشنج ناشی از تب بالا می شوند. این عارضه معمولا در حدود سنین 6 ماهگی تا 5 سالگی رخ می دهد. در موقع تشنج ابتدا دست ها و پا ها و بدن کودک سفت شده و شروع به تکان خوردن می کند. حالت نگاه کودک نیز تغییر کرده و احتمالا برای چند دقیقه هوشیاری خود را از دست می دهد و و حتی گاهی ادرار خود را رها خواهد کرد. مدت تشنج ناشی از تب بالا کوتاه است و چند دقیق بیشتر طول نمی کشد.
زمانی که کودک دچار تشنج می گردد والدین به شدت نگران و وحشت زده شده و سعی می نمایند فورا کودک را به مراکز درمانی برسانند. از آنجا که تشنج معمولا بعد از دو تا سه دقیقه متوقف می گردد معمولا تا قبل از رسیدن به بیمارستان کودک آرام شده و احتمالا به خواب می رود. بعد از بیداری نیز علامت خاصی در کودک مشاهده نخواهد شد.
علائم کلی تشنج بچه ها چیست؟
- دست و پا زدن یا به بیان دیگر، بروز حرکات غیر ارادی در برخی یا تمام اندام ها
- در برخی موارد، کم شدن سطح هوشیاری
- عدم شناسایی زمان یا مکان
- بیهوشی موقت
- عدم امکان پاسخگویی به سوالات افراد پیرامون خود
- خیرگی یا چرخیدن چشم ها به یک سمت
- احتمال دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار
عکس العمل مناسب والدین در موقع تشنج بچه ها
زمانی که کودک به دنبال تب بالا دچار تشنج می گردد، پدر و مادر باید پیش از هر چیز خونسردی خود را حفظ کرده و نگران نشوند چرا که حالت تشنج کودک بعد از مدت کوتاهی رفع خواهد شد. سپس به آرامی کودک را به پهلو خوابانده و لباس های اضافی او را از تنش در بیاورند تا دمای بدن کودک پایین بیاید. بهتر است دهان کودک را نیز نگاه نمایند تا مطمئن شوند زبان کودک تحت فشار نیست و کودک زبان خود را گاز نخواهد گرفت. اگر تشنج کودک متوقف نشد و ادامه یافت، باید هر چه زودتر کودک را به بیمارستان یا مطب پزشک متخصص برسانند.
برای پیشگیری از تکرار تشنج بچه ها چه باید کرد؟
پس از توقف تشنج بچه ها، پدر و مادر باید با دارو و روش های دیگر مانند پاشویه تب کودک را پایین بیاورند و برای شناسایی و درمان علت تب کودک به پزشک مراجعه نمایند. اگر کودک قبلا نیز دچار تشنج توام با تب بالا شده است و یا سابقه این نوع تشنج در خانواده و اطرافیان کودک وجود دارد، والدین باید توصیه ها و نکات زیر را نیز در نظر بگیرند:
هر چه زودتر کودک را نزد پزشک ببرند، تا علت تب مشخص گردد و تحت درمان قرار گیرد.
در هنگامی که والدین احساس می نمایند که کودک دچار بیماری و تب شده است، بلافاصله از شیاف یا استامینوفن (با مشورت و طبق تجویز پزشک) جهت پایین آوردن تب نوزاد یا کودک استفاده نمایند.
- همچنین استفاده از پاشویه با آب ولرم بدون استفاده از الکل یا نمک نیز مفید است.
- فراموش نکنیددر مواقع تب یا تشنج در مورد استفاده از داروهای خاص مانند دیازپام به صورت خوراکی یا مقعدی، از پزشک کودک تان یک دستورالعمل بگیرید و مطمئن شوید روش استفاده از آن را به خوبی فرا گرفته اید.
چگونه می توان تب کودک را پایین آورد؟
- لباس های کودک را کم کنید.
- کودک را تن شویه کنید.
- درجه حرارت اتاق کودک را کم کنید.
- از داروهای تب بر مانند استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین استفاده کنید.
آیا تشنج ناشی از تب در هوش و توانایی فراگیری کودک اثر نامطلوب دارد؟
خیلی از والدین نگرانند که تشنج کودک بر روی عملکرد ذهنی او تاثیر منفی بگذارد اما تحقیقات نشان داده است، بچه ها سالمی که هنگام تب دچار تشنج شده اند از نظر هوش و استعداد با بچه ها سالمی که هنگام تب دچار تشنج نشده اند، تفاوتی ندارند. البته باید دقت کرد که تشنج ناشی از بیماری های مغزی مانند مننژیت نباشد.
برخی از والدین نیز ریسه رفتن نوزادان و بچه ها را با تشنج اشتباه می گیرند در حالی که ریسه رفتن بچه ها و شیر خواران با تشنج بچه ها تفاوت دارد. بدین گونه که ریسه رفتن یک واکنش رفتاری ناشی از خشم کودک است و ربطی به تشنج کودک ندارد.
هذیان گوی در تب بالا نیز با تشنج متفاوت است. برخی از بچه ها در هنگام تب دچار حالت هذیان و پرت و پلاگویی می شوند، و گاهی این حالت با ترس و اضطراب کودک همراه است. پدر و مادر باید بدانند که پیدایش چنین حالاتی خطرناک نیست و باید نزد کودک بمانند و او را آرام نمایند.
نکاتی مهم درباره بچه های که مرتب دچار تشنج می شوند:
تشنج بچه ها باید زیر نظر پزشک درمان گردد و مصرف دارو باید با نظر پزشک به تدریج قطع گردد.
- این بیماران باید بر اساس نظر پزشک، اقدام به مصرف دارو نمایند. کاهش یا افزایش داروی مصرفی باید بر اساس نظر پزشک باشد.
- قطع ناگهانی دارو می تواند منجر به بروز حمله پایدار تشنج گردد که گاهی به سختی قابل کنترل بوده و حتی منجر به مرگ می گردد.
- بچه های که دچار تشنج می شوند، نباید به تنهایی در جایی رها شوند. بروز تشنج می تواند با آسیب به سر همراه باشد و در صورت نداشتن همراه و دیر رسیدن به مرکز درمانی، به عوارض ناگواری منجر گردد.