طعم گس طرحی که تبعیض را فریاد می زند - عینکی متفکر

به گزارش عینکی متفکر، تسهیل خروج زنان از کشور؛ طرحی که با الحاق تبصره ای به بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه شکل جدیدی به مطالبه زنان داد تا طعم گس ناشی از تبعیض زیر زبان بسیاری از آنها بیش از پیش چشیده گردد.

به گزارش عینکی متفکر،بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه که بر اساس آن زنان شوهردار ولو کمتر از 18 سال تنها با اذن کتبی شوهر اجازه خروج از کشور را دارند، در سال 1351 به تصویب رسید. در زمان طرح این قانون در صحن مجلس سنا، مهرانگیز منوچهریان (اولین سناتور زن و فعال حقوق مدنی) مخالفت شدید خود را گفت اما با برخورد رییس مجلس سنا (شریف امامی) روبه رو شد به طوری که مخالفت خود را با ترک مجلس سنا گفت.

بسیاری از فعالان حقوق زنان معتقدند این مقرره قانونی اهانتی به جامعه زنان است و از همین رو از ابتدای تصویب تاکنون شکایات بسیاری از سوی زنان را در پی داشته است؛ محدودیتی که زنان را در ابعاد حقوق شهروندی، مدنی و انسانی به چالش کشید و حتی برخی از فعالان این حوزه از این قانون به عنوان یک اهرم فشاری بر زنان یاد می نمایند.

گروهی از مردان با سوءاستفاده از این محدودیت علیه زنان، همسران خود را منع از خروج نموده اند که همین محدودیت سبب گردیده زنانی به الجبار از حقوق شهروندی و مدنی خود بگذرند، زنانی که از شکوفایی استعدادهای خود دست کشیدند و سکوت کردند و زنانی که به دلیل همین محدودیت پایه های زندگی شان متزلزل شد .

در کشور ما همواره حقوق زنان متاثر از نوع رویکرد سیاسی و فرهنگی قوای حاکمیتی بوده است، جامعه ما نسبت به زنان جامعه ای انحصار طلب و مردسالار است، به همین جهت مقررات محدود نماینده بسیاری علیه زنان وجود دارد. اینها اظهارات شهناز سجادی، دستیار ویژه در حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری است که چندی پیش در گفت وگویی با عینکی متفکر بیان نمود.

وی در بخش دیگری از گفت و گوی خود با عینکی متفکر با این اعتقاد که زنان جامعه از لحاظ حقوق شهروندی و مدنی یکسان هستند و باید با این دیدگاه درصدد اصلاح قوانین برآییم تاکید نمود که حل کردن مشکلات مقطعی قشر خاصی از جامعه زنان پاسخگویی به مطالبات آحاد جامعه نمی باشد.

گفتنی است که این قانون برای اولین بار در پی خروج ورزشکاران زن که از سوی همسرانشان برای حضور در مسابقات بین المللی منع شدند، بسیار بحث برانگیز شد و رسانه ها نسبت به این مسئله واکنشهای مختلفی داشتند، اماچندی پیش طیبه سیاوشی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی از تصویب طرح تسهیل خروج زنان نخبه از کشور توسط اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی اطلاع داد که در صورت تصویب نهایی، بانوان نخبه علمی، فرهنگی و وزرشی بدون اذن همسر و تنها با اذن دادستان یا دادگاه صالحه و یا سازمان مورد فعالیتشان می توانند از کشور خارج شوند.

طرحی که امیدی برای ارتقای موقعیت و وضعیت بانوان در دل برخی از آنها روشن نموده است، برخی از فعالان حقوق زنان با آن مخالفت دارند و به دلیل نگاه تفکیکی و تبعیض میان زنان کشور با تسهیل خروج زنان موافقتی ندارند و معتقدند که این طرح باید برای همه زنان اعم از زنان نخبه ،غیر نخبه، چه روستایی و چه شهری اجرایی گردد.

دبیر سابق فراکسیون زنان مجلس:

بسیاری که تصور می گردد روشنفکر هستند با خروج بدون اذن همسر زنان نخبه از کشور، مخالفت می نمایند

این در حالیست که هانیه گرائیلی، دبیر سابق فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی دوره دهم و مدیرکل حوزه ریاست ، روابط عمومی و بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه در گفت و گویی با عینکی متفکر، با اشاره به برخی مخالفت ها مبنی بر اینکه این طرح منجر به تبعیض نسبت به دیگر زنان می گردد، بیان نمود: این نگاه، نگاهی انحصار طلبانه است و باید بدانیم که برای رشد در حوزه زنان باید گام به گام حرکت کرد؛ ما باید خود را با جامعه همگام کنیم زیرا نمی توان زودتر از فرهنگ سازی برای یک مسئله، آن را قانونی کرد.

وی با بیان اینکه سعی شد تا جهت تسهیل در خروج زنان نخبه از کشور به بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه تبصره ای اضافه گردد، اضافه نمود: زحمات زیادی برای این طرح کشیده شد و به دلیل پیگیریهای فراوان از خانمها طیبه سیاوشی و پروانه سلحشوری بسیار سپاسگذارم چراکه اگر این پیگیری ها صورت نمی گرفت طرح تسهیل خروج زنان از کشور به این مرحله نمی رسید، هر چند در صحن باید تصویب گردد.

گرائیلی در این رابطه با طرح پرسشی مبنی بر اینکه چرا افراد بسیاری در این زمینه شکایت دارند که این طرح تنها برای زنان نخبه و ورزشی در نظر گرفته گردیده؟ گفت: باید بدانیم که یک گام به جلو طبیعتا بسیار بهتر از بازگشت از مسیر و یا درجا زدن در همان جایگاه قبلی است. در این دوره کوششهای بسیاری شد تا یک گام به جلو حرکت کنیم و توانستیم موافقت را برای الحاق این تبصره به بند 3 ماده 18 قانون گذرنامه گرفتن کنیم تا زنان نخبه در حوزه های علمی ،ورزش و فرهنگی با سهولت از کشور خارج شوند.

او ادامه داد: باتوجه به اینکه در کشور ما بانوان زیادی هستند که از چهره های ملی و افتخار آفرین کشور هستند و با تصویب این تبصره خروج این عزیزان تسهیل خواهد شد.

ساختار اداری کشور مرد سالار است

وی با بیان اینکه تغییر کلی یک قانون بسیار سخت است، اضافه نمود: افراد بسیاری برای تنقیح این قانون مقاومت کردند و بسیاری از افرادی که تصور می شد افراد روشنفکری هستند نسبت به این طرح مخالفت های شدیدی داشتند.

گرائیلی که پیش از این دبیر فراکسیون زنان در مجلس بوده گفت: ساختاراداری کشور ساختاری مرد سالار است و بسیاری از مردان هنوز به این باور نرسیده اند که زنان هم به عنوان یک شخصیت مستقل می توانند برای زندگی خود تصمیم بگیرند.

او گفت: مسائل و مشکلات موجود نسبت به حوزه زنان بسیار قدیمی بوده و نمی توان به راحتی این مسائل را رفع کرد.

وی به یکی از محسنات این تبصره اشاره نمود و اضافه نمود: باتوجه به اینکه علاوه بر مجوز مرجع ذی ربط و یا مجوز دادستان، مجوز دادگاه صالحه هم در این طرح قید گردیده، این مجوز از سوی دادگاه منجر به سهولت و تسریع در خروج زنان از کشور می گردد.

وی با مخالفت نسبت به اعتراض برخی زنان مبنی بر اینکه این طرح باعث ایجاد نگاه تفکیکی و نگاه تبعیضی علیه زنان بر زنان است، اضافه نمود: این قانون از سال 51 تاکنون تغییر ننموده اما باتوجه به تغییر و تحولات ایجاد گردیده در جامعه در حوزه زنان باید به دنبال این باشیم تا برخی قوانین که خلاف شرع است اصلاح شوند و باتوجه به رشد جامعه در حوزه های علمی، تغییرات در حوزه زنان هنوز تابو است و اگر برای محدودیت زنان این تبصره الحاقی صورت نمی گرفت این قانون به هیچ عنوان تغییر نمی کرد. آیا بهتر نیست به خود بقبولانیم مجبوریم در این حوزه گام به گام حرکت کنیم؟.

مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی و روابط بین الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه درصورتی که همگام با ساختارهای فرهنگی جامعه حرکت نگردد مورد پذیرش آن جامعه نخواهد بود، توضیح داد: باتوجه به تحولات اجرا شده در جامعه امید است تا این طرح برای همه زنان اعمال گردد.

گرائیلی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه چرا اصولا مطالبات زنان به سختی محقق می شوند؟ گفت: ساختار ایران و همچنین ساختار بسیاری از کشورهای دیگر مردسالار بوده پس طبیعی است که در کشورهایی با ساختار مردسالاری دغدغه حوزه زنان آنچنان مطرح نباشد.

وی اضافه نمود: باتوجه به اینکه نیمی از ظرفیت کشور را زنان تشکیل می دهند اگر برای تصمیم گیری ها و تصمیم سازی های زنان اهمیتی قائل نشویم کشور به توسعه نخواهد رسید.

گرائیلی اضافه نمود: باتوجه به اینکه زنان فرصت کمتری برای حضور در جامعه را داشته اند از اعتماد به نفس کمتری هم برخوردار هستند، در همین راستا بانوان باید با کوشش به خودباوری برسند همچنین مادران باید با تربیت صحیح نسبت به پسران خود آنها را به این باور برساند که مردان با زنان هیچ تفاوتی ندارند .

اشرف بروجردی:

لحاظ کردن طرح تسهیل خروج زنان تنها برای زنان نخبه و یا ورزشی اشتباه است

قانونی مبنی بر خروج همه زنان از کشور بدون محدودیت اعمال گردد

این در حالیست که اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی نیز در گفت و گویی با عینکی متفکر با اشاره به محدودیت تسهیل طرح خروج زنان از کشور که فقط برای زنان ورزشی و یا نخبگان علمی و فرهنگی اجرایی است گفت: هرنوع شرطی که بخواهند برای این قانون وضع گردد آن شرط بازدارنده حق دیگران است، بنابراین طرح تسهیل خروج زنان تنها برای زنان نخبه و یا ورزشی اشتباه بوده و احتیاج است تا قانونی مبنی بر خروج همه زنان از کشور بدون محدودیت اعمال گردد.

بروجردی محدودیت خروج زنان از کشور مگر با اذن همسر و یا پدر را اشتباه دانست و اضافه نمود: خروج زنان از کشور امری طبیعی است چراکه زنان هم باید همانند مردان برای زندگی خود تصمیم گیری نمایند و باید بتوانند به عنوان یک حق فردی و شهروندی برای خود تصمیم گیری نمایند.

زنان باید نوع زندگی شان را خودشان انتخاب نمایند

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی، تثبیت سمت و سوی تصمیمات در زندگی مشترک را امری واجب دانست و گفت: اگر زنی در کنار همسرخود احساس آرامش نداشته و بخواهد زندگی دیگری را در پیش گیرد این حق طبیعی اوست و احتیاج است تا زنان نوع زندگی خود را خودشان انتخاب نمایند.

وی گفت: قانون اولیه مبنی بر منع خروج زنان از کشور غلط است و لازم است تا همه زنان بتوانند به راحتی و بدون محدودیت از کشور خارج شوند، چراکه حق طبیعی هر زنی است تا به عنوان یک اصل مورد توجه زنان با حقوق شهروندی ، انسانی و اختیار از کشور خارج گردد.

بروجردی با بیان اینکه تسهیل خروج زنان از کشور برای همه زنان امری ضروری است، بیان نمود: در دوران اسلام زمانی که زنان قصد بیعت با پیامبر را داشتند برای بیعت از همسران خود اجازه نگرفتند. زنان جزو کسانی بودند که از شهر خارج شدند و با پیامبر بیعت کردند تا پیامبر را به عنوان هدایتگر خود انتخاب نمایند.

به لحاظ مبانی دینی و عرفی هیچ منعی برای خروج زنان از کشور وجود ندارد

نگاه تفکیکی به زنان از منظر نخبه و غیرنخبه اشتباه است

وی تاکید نمود: از لحاظ مبانی دینی و عرفی هیچ منعی برای خروج زنان از کشور وجود ندارد اما اینکه چرا قوانینی برای محدودیت خروج زنان از کشور ایجاد گردیده؟ نشان از فهم نادرست از محتوا و مفهوم زندگی مشترک میان زن و شوهر است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی با بیان اینکه از لحاظ شرعی هیچ منعی در حقوق شهروندی برای زنان اعمال نگردیده اضافه نمود: برداشتهای نادرست که در طول تاریخ بر زنان اعمال گردیده محدودیتهایی را برای آنها ایجاد نموده و اگر قانونی که وضع می گردد، با نگاه تفکیکی زنان نخبه یا غیر نخبه باشد اشتباه است.

بروجردی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا اصولا به خاتمه رسیدن مطالبات زنان در کشور به سختی پیش می رود؟، علت آن را در نوع نگاه مدیران ارشد جامعه به موضوع زنان دانست و توضیح داد: اگر قوانین و مقررات برای بانوان تضییقاتی را ایجاد نموده نشان از آن دارد که مدیران تصمیم گیر باید نوع نگاه خود را اصلاح نمایند.

او ادامه داد: یکی از مسائل عمده ای که برای عمده زنان وجود دارد در نوع نگاه به حوزه زنان و مطالبات آنهاست و تا زمانی که این نگاه اصلاح نگردد و زن به عنوان یک انسان انتخاب گر و انسانی که می تواند از حقوق مساوی در جامعه همانند مردان بهره گیرد برخوردار نباشد این مشکلات همچنان ماندگار مانده و احتیاج است تا نگاه کلیه جامعه در این باره اصلاح گردد.